Historia off-roadu, od Kégresse Track po współczesną kulturę 4×4

Off-roading, czyli jazda po terenie, ma fascynującą historię, którą można prześledzić od wczesnych lat XX wieku, kiedy to samochody zaczęły po raz pierwszy pojawiać się na drogach. W tamtych czasach, z uwagi na słabą jakość dróg, wczesne pojazdy często musiały pokonywać trudny teren. Pierwsze pojazdy terenowe były modyfikowanymi samochodami osobowymi, wyposażonymi w wzmocnione ramy, większe opony i ulepszone systemy zawieszenia.

Kégresse Track i początki Off-Roadu

Kégresse Track, stworzony przez Adolphe’a Kégresse’a ( link ), był jednym z pierwszych znaczących osiągnięć w historii off-roadu. Ta innowacyjna konstrukcja, wykorzystująca gąsienicowy mechanizm umieszczony na tylnym końcu pojazdu, znacząco poprawiła możliwości poruszania się po trudnym terenie, szczególnie w rosyjskim krajobrazie. Po rewolucji rosyjskiej, Kégresse wrócił do Francji, gdzie jego wynalazek znalazł zastosowanie w pojazdach marki Citroën. Te pojazdy zostały użyte w serii ekspedycji przemierzających niedostępne regiony Azji, Ameryki i Afryki. Były to ekspedycje o charakterze eksploracyjnym i badawczym, które w znacznym stopniu przyczyniły się do rozwoju i popularyzacji technologii off-road. Adaptacja ścieżki Kégresse w pojazdach Citroën stanowiła przełom, pokazując niesamowite możliwości pojazdów terenowych w przemierzaniu trudnych i niedostępnych środowisk.

Jeep i era wojenna

II wojna światowa była kluczowym momentem dla off-roadu, szczególnie dzięki rozwojowi Jeepa. Samochód ten, zaprojektowany przez Karl’a Probst’a, został stworzony w odpowiedzi na potrzeby armii amerykańskiej i szybko stał się ulubionym pojazdem off-roadowym. Po wojnie, nadwyżki tych pojazdów trafiły w ręce cywilów, co jeszcze bardziej przyczyniło się do wzrostu popularności Jeepa jako pojazdu terenowego.

Rozkwit off-roadu jako hobby

W latach 60. i 70. off-roading rozwinął się jako hobby. Powstały kluby off-roadowe, a konkurencje takie jak rock crawling i mud bogging zyskały na popularności. Lata 80. i 90. przyniosły specjalistyczne pojazdy terenowe, takie jak Toyota Land Cruiser i Ford Bronco, które były zaprojektowane specjalnie do jazdy w terenie.

Off-road racing i rozwój technologii

Off-road racing, czyli wyścigi terenowe, odegrały istotną rolę w rozwoju sportu. Pierwszy zorganizowany wyścig off-road, Baja 1000 z 1967 roku ( link ), okazał się być niezwykle wymagający i przyczynił się do rozwoju nowych technologii terenowych. Wyścigi takie jak Baja 1000, Mint 400 czy Dakar Rally wymuszały innowacje w systemach zawieszenia, oponach i komponentach napędowych.

• Off-Road Przeprawowy i Rock Crawling
  Off-road przeprawowy obejmuje rajdy lub imprezy z trasami podzielonymi na kilka klas w zależności od terenu i specyfiki pojazdu. Kategorie takie jak turystyczna, sport, adventure, i extreme oferują różnorodne wyzwania dla uczestników. Natomiast rock crawling, czyli wspinanie się samochodem po skałach, to kolejna forma off-roadu, która testuje umiejętności kierowców i wytrzymałość pojazdów na ekstremalnie trudnych terenach​
• Cross Country i Rajd Dakar
  Cross country to szybkościowe rajdy terenowe, z których najbardziej znany jest Rajd Dakar. Dakar, który początkowo odbywał się w Afryce, a teraz w Arabii Saudyjskiej, jest jednym z najbardziej wymagających i prestiżowych wydarzeń w świecie off-roadu, przyciągając uczestników z całego świata​ ​.
• Baja 1000 i Inne wyścigi pustynne
  Pierwszym organizowanym wyścigiem off-road był Baja 1000, znany pierwotnie jako Mexican 1000. Rozpoczęty w 1967 roku, jest to wyścig przez meksykańską pustynię o długości od 25 do 1000 mil. Wydarzenie to przyciąga uczestników z różnych krajów i stało się jednym z najbardziej znanych wyścigów terenowych na świecie. Inne popularne serie wyścigów pustynnych to m.in. Best in the Desert, znane z wyścigu Vegas to Reno, oraz Mojave Off-Road Racing Enthusiast. ​
• Short Course i Stadium Racing
  Short course off-road racing, odbywający się na krótszych torach o długości do pięciu mil, stał się popularny dzięki seriom takim jak TORC: The Off Road Championship i Lucas Oil Off Road Racing Series. Format ten obejmuje krótkie wyścigi z różnymi rodzajami zakrętów, skoków i innych przeszkód. Stadium racing to kolejna forma, gdzie pojazdy off-roadowe rywalizują na tymczasowych torach wybudowanych w stadionach. Seria Stadium Super Trucks założona przez Robby’ego Gordona jest jednym z przykładów tej formy wyścigów.
• Hill Climbing i Frozen Rush
  Off-road racing obejmuje również hill climbing, czyli wyścigi wspinaczkowe, z których najbardziej znany jest Pikes Peak International Hill Climb w Stanach Zjednoczonych. Inny nietypowy format to Frozen Rush, gdzie ciężarówki off-roadowe rywalizują na zaśnieżonych stokach narciarskich​ ​

Kultura entuzjastów off-roadu

Wraz ze wzrostem popularności off-roadu, wykształciła się wyjątkowa kultura entuzjastów. Powstały kluby i parki terenowe, takie jak słynny Rubicon Trail w Kalifornii ( https://maps.app.goo.gl/7AuKQJRTxpBAswwR6 ) czy Moab w Utah ( https://maps.app.goo.gl/HvZkhzN3aTtXA1Co9 ), oferujące różnorodne trasy i przeszkody. Współczesne pojazdy terenowe są wyposażone w zaawansowane technologie, takie jak elektroniczna kontrola trakcji, blokady dyferencjałów i regulowane systemy zawieszenia, co czyni je bardziej wydajnymi niż kiedykolwiek wcześniej.

Historia off-roadu to opowieść o ciągłym rozwoju i innowacji, od prostych modyfikacji samochodów osobowych, przez kluczowe rozwinięcia w czasie wojen, po dzisiejsze wysoko wydajne pojazdy terenowe. Ten sport przeszedł długą drogę, zyskując międzynarodowe uznanie i tworząc bogatą kulturę entuzjastów. To nie tylko aktywność rekreacyjna, ale także dziedzina, w której inżynieria i pasja idą ramię w ramię. Czy widzisz siebie jako część tej pasjonującej historii?

źródła: go-racing.pl / wikipedia.pl